Cách xử lý vi phạm khi điều khiển xe mô tô tự chế gây tai nạn giao thông và trách nhiệm bồi thường thiệt hại đối với người bị ảnh hưởng.
Xin chào công ty Luật Dương Gia,Tôi có một vấn đề cần được tư vấn. Em trai của tôi đã lái xe mô tô tự chế và đi theo đúng chiều đường của mình. Tuy nhiên, một chiếc xe mô tô đi ngược chiều đã va chạm vào phía trái của xe em trai tôi. Trong sự hoảng loạn, em trai tôi đã về nhà và báo cáo vụ việc cho cơ quan chức năng. Vụ va chạm đã khiến anh chàng lái xe mô tô ngược chiều bị gãy chân và phải cắt bỏ một chân trái. Gia đình tôi đã đưa anh ta đi viện và chăm sóc cho anh ta để anh ta phục hồi. Khi ra viện, hai gia đình đã cùng nhau thương lượng để giải quyết vấn đề này. Gia đình bên bị nạn đã yêu cầu tôi phải bồi thường 140.000.000 đồng và nuôi 4 người con của anh ta, cũng như chính bản thân anh ta. Tôi không hiểu về luật pháp và muốn nhờ luật sư giải đáp giúp tôi liệu yêu cầu bồi thường của gia đình bị nạn có đúng không. Nếu em trai tôi bị xử phạt theo pháp luật, mức phạt sẽ là bao nhiêu? Tôi xin chân thành cảm ơn.
Chúng tôi xin chân thành cảm ơn bạn đã đặt câu hỏi đến Ban biên tập – Phòng tư vấn trực tuyến của Công ty LUẬT DƯƠNG GIA. Để trả lời thắc mắc của bạn, chúng tôi xin trình bày quan điểm tư vấn như sau:
1. Nền tảng pháp lý.
Quyết định số 46/2016/NĐ-CP.
Bộ luật giao thông đường bộ năm 2008.
Quy định 85/2014/TT-BGTVT.
Bộ luật dân sự năm 2015.
2. Xử lý khó khăn.
Dựa vào thông tin bạn cung cấp, sau một vụ tai nạn, bạn không ngay lập tức đưa người bị nạn đi cấp cứu mà đã quay về nhà sau đó mới thông báo cho cơ quan chính quyền. Do đó, bạn sẽ phải chịu trách nhiệm hành chính theo quy định tại Điểm e, Khoản 4, Điều 6 của Nghị định số 46/2016/NĐ-CP như sau:
“4. Phạt tiền từ 300.000 đồng đến 400.000 đồng đối với một trong các hành vi vi phạm sau đây:
…
e) Điều khiển xe có liên quan trực tiếp đến vụ tai nạn giao thông mà không dừng lại, không giữ nguyên hiện trường, không tham gia cấp cứu người bị nạn, trừ hành vi vi phạm quy định tại Điểm c Khoản 7 Điều này;”
Cần làm rõ chiếc xe mô tô tự chế của bạn đã đảm bảo chất lượng an toàn kỹ thuật và bảo vệ môi trường theo quy định tại khoản 1 và khoản 2 Điều 55 Luật giao thông đường bộ 2008 như sau:
“1. Việc sản xuất, lắp ráp, cải tạo, sửa chữa, bảo dưỡng và nhập khẩu xe cơ giới tham gia giao thông đường bộ phải tuân theo quy định về chất lượng an toàn kỹ thuật và bảo vệ môi trường. Không được cải tạo các xe ô tô khác thành xe ô tô chở khách.
2. Chủ phương tiện không được tự thay đổi kết cấu, tổng thành, hệ thống của xe không đúng với thiết kế của nhà chế tạo hoặc thiết kế cải tạo đã được cơ quan có thẩm quyền phê duyệt”.
Việc cải tạo xe cơ giới và xe cơ giới sau khi đã được cải tạo phải tuân thủ các tiêu chuẩn, quy chuẩn kỹ thuật và quy định về chất lượng an toàn kỹ thuật và bảo vệ môi trường đối với xe cơ giới khi tham gia giao thông. Ngoài ra, việc cải tạo còn phải tuân thủ các quy định về trình tự và thủ tục được quy định tại Thông tư 85/2014/TT-BGTVT về cải tạo phương tiện giao thông cơ giới đường bộ.
Điều 584 Bộ luật dân sự 2015 quy định về căn cứ phát sinh trách nhiệm bồi thường thiệt hại như sau:.
“Điều 584. Căn cứ phát sinh trách nhiệm bồi thường thiệt hại
1. Người nào có hành vi xâm phạm tính mạng, sức khỏe, danh dự, nhân phẩm, uy tín, tài sản, quyền, lợi ích hợp pháp khác của người khác mà gây thiệt hại thì phải bồi thường, trừ trường hợp Bộ luật này, luật khác có liên quan quy định khác.
2. Người gây thiệt hại không phải chịu trách nhiệm bồi thường thiệt hại trong trường hợp thiệt hại phát sinh là do sự kiện bất khả kháng hoặc hoàn toàn do lỗi của bên bị thiệt hại, trừ trường hợp có thỏa thuận khác hoặc luật có quy định khác.
3. Trường hợp tài sản gây thiệt hại thì chủ sở hữu, người chiếm hữu tài sản phải chịu trách nhiệm bồi thường thiệt hại, trừ trường hợp thiệt hại phát sinh theo quy định tại khoản 2 Điều này.”
Vì chưa xác định được nguyên nhân gây ra tai nạn, vì vậy sẽ phân chia các trường hợp sau đây:
Trường hợp 1: Nguyên nhân xảy ra sự cố là do sai sót của em bạn.
Nếu bạn vi phạm quy định về an toàn giao thông và gây thiệt hại cho sức khỏe, tài sản, quyền và lợi ích hợp pháp khác của người bị nạn, bạn sẽ phải chịu trách nhiệm bồi thường cho người đó.
Quy định trong Điều 591 của Bộ luật dân sự 2015 nêu rõ về việc bồi thường thiệt hại do sức khỏe bị xâm hại. Theo đó, người gây thiệt hại không chỉ phải bồi thường cho người bị hại mà còn phải đền bù cho người chăm sóc thường xuyên người bị thiệt hại trong trường hợp người bị thiệt hại mất khả năng lao động và cần được chăm sóc.
Yêu cầu bạn phải chịu trách nhiệm nuôi 4 người con của người bị thiệt hại không tuân thủ quy định của pháp luật.
Nếu bên bị hại có lỗi trong việc gây thiệt hại, phần thiệt hại do lỗi của mình gây ra sẽ không được bồi thường.
Trường hợp 2: Nguyên nhân xảy ra vụ tai nạn hoàn toàn do sai lầm của người gặp nạn.
Nếu có bằng chứng chứng minh rằng nguyên nhân xảy ra tai nạn hoàn toàn do lỗi của người bị thiệt hại, bạn sẽ không phải chịu trách nhiệm bồi thường thiệt hại theo quy định tại khoản 2 Điều 584 Bộ luật dân sự 2015.
Trường hợp số 3: Tai nạn xảy ra do nguyên nhân nguy hiểm cao độ. Điều 601 của Bộ luật dân sự năm 2015 quy định như sau:
“Điều 601. Bồi thường thiệt hại do nguồn nguy hiểm cao độ gây ra
1. Nguồn nguy hiểm cao độ bao gồm phương tiện giao thông vận tải cơ giới, hệ thống tải điện, nhà máy công nghiệp đang hoạt động, vũ khí, chất nổ, chất cháy, chất độc, chất phóng xạ, thú dữ và các nguồn nguy hiểm cao độ khác do pháp luật quy định.
Chủ sở hữu nguồn nguy hiểm cao độ phải vận hành, sử dụng, bảo quản, trông giữ, vận chuyển nguồn nguy hiểm cao độ theo đúng quy định của pháp luật.
2. Chủ sở hữu nguồn nguy hiểm cao độ phải bồi thường thiệt hại do nguồn nguy hiểm cao độ gây ra; nếu chủ sở hữu đã giao cho người khác chiếm hữu, sử dụng thì người này phải bồi thường, trừ trường hợp có thỏa thuận khác.
3. Chủ sở hữu, người chiếm hữu, sử dụng nguồn nguy hiểm cao độ phải bồi thường thiệt hại cả khi không có lỗi, trừ trường hợp sau đây:
a) Thiệt hại xảy ra hoàn toàn do lỗi cố ý của người bị thiệt hại;
b) Thiệt hại xảy ra trong trường hợp bất khả kháng hoặc tình thế cấp thiết, trừ trường hợp pháp luật có quy định khác.
4. Trường hợp nguồn nguy hiểm cao độ bị chiếm hữu, sử dụng trái pháp luật thì người đang chiếm hữu, sử dụng nguồn nguy hiểm cao độ trái pháp luật phải bồi thường thiệt hại.
Khi chủ sở hữu, người chiếm hữu, sử dụng nguồn nguy hiểm cao độ có lỗi trong việc để nguồn nguy hiểm cao độ bị chiếm hữu, sử dụng trái pháp luật thì phải liên đới bồi thường thiệt hại.”
Theo đó, trong trường hợp phương tiện điều khiển bị hỏng phanh hoặc có những lý do khác mà chủ sở hữu không thể kiểm soát dẫn đến tai nạn giao thông, chủ sở hữu sẽ phải đền bù thiệt hại, trừ khi không có lỗi từ phía người bị thiệt hại hoặc tai nạn xảy ra trong trường hợp bất khả kháng hoặc tình thế cấp thiết.
Nếu bạn vi phạm quy định về tham gia giao thông và gây thiệt hại cho người khác, bạn có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự theo Điều 260 Bộ luật hình sự 2015 sửa đổi, bổ sung 2017.
